Nyu-Yorkun geologiyası və peyk məlumatlarının modelləşdirilməsinə əsaslanan son araşdırma göydələnlərin şəhərin məhvinə töhfə verməsi ilə bağlı narahatedici nəticələrə gəlib.
Globalinfo.az xəbər verir ki, araşdırmanın nəticəsi “Earth’s Future” jurnalında dərc olunub.
ABŞ Geoloji Xidmətinin alimlərinin araşdırması nəticəsində məlum olub ki, Nyu-York şəhəri öz göydələnlərinin ağırlığı altında ildə 1-2 millimetr çökür. Bir neçə millimetr kiçik bir miqdar kimi görünsə də, şəhərin bəzi əraziləri buzlaqların əriməsi nəticəsində tektonik plitələrin bərpa olunma sürəti ilə müqayisə də daha sürətlidir.
Bu çökmə 8 milyondan çox əhalisi olan alçaq şəhər üçün problem ola bilər. Əldə edilmiş nəticələr artan daşqın və dəniz səviyyəsinin qalxması riskinin azaldılması və qarşısının alınması strategiyalarının hazırlanmasına təkan verməlidir.
Alimlərin fikrincə, insanların yaratdığı bütün strukturların çəkisi artıq Yerdəki bütün canlıların quru çəkisini üstələyir. Binaların və yolların çəkisi bütün ağac və kolların cəmindən daha çoxdur, plastiklər isə heyvanların çəkisindən iki dəfə artıqdır.
Nyu York çökmədən əziyyət çəkən yeganə şəhər deyil. İndoneziyanın paytaxtı Cakartanın dörddə biri 2050-ci ilə qədər su altında qala bilər. Şəhərin bəzi əraziləri qrunt sularının çəkilməsi səbəbindən ildə 11 santimetr çökür. 30 milyondan çox Cakarta sakini hazırda elektrik avtobuslarına keçid də daxil olmaqla, şəhəri köçürməyi və ya iqlimlə bağlı tədbirləri gücləndirməyi düşünür.
2022-ci ildə dünyanın 99 sahil şəhərini əhatə edən bir araşdırma göstərdi ki, çökmə dəniz səviyyəsinin qalxması ilə müqayisədə daha ciddi problem yarada bilər. Tədqiq olunan şəhərlərin əksəriyyətində quru dəniz səviyyəsinin yüksəlməsindən daha tez batır, yəni sakinlər iqlim modellərinin proqnozlaşdırdığından daha tez daşqınlarla üzləşəcəklər.
Bu, Nyu York və çökmədən əziyyət çəkən digər şəhərlər üçün o deməkdir ki, şəhərin infrastrukturunu və əhalisini qorumaq üçün təcili tədbirlər görülməlidir. Davamlı süni adaların tikilməsi, bəndlərin möhkəmləndirilməsi və iqlim riskləri barədə məlumatlılığın artırılması bu problemlə mübarizədə əsas strategiya ola bilər.
Bundan əlavə, şəhərsalma ilə bağlı yanaşmaya yenidən baxmaq və yeni layihələrin hazırlanmasında məskunlaşma amilini nəzərə almaq lazımdır. Yalnız binaların çəkisini deyil, həm də tikildiyi torpaq qatlarının vəziyyətini nəzərə almaq vacibdir.
