Azərbaycan xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov deyib ki, Rusiya danışıqlar üçün həmişə məqbul məkan olub. Bəzi ekspertlər iddia edir ki, nazirin bu sözü həm də Azərbaycanın sazişin Rusiyada imzalanmasına isti baxması ilə bağlıdır.
Bu, mümkündürmü? ABŞ və Aİ-nin buna reaksiyası necə olar? Hansı masa sülh sazişi üçün daha etibarlıdır: Qərb, yoxsa Çinin patronajlığında Rusiya masası?
Paşinyanın hazırda tutduğu anti-Rusiya mövqeyi fonunda ssenarinin həyata keçməsi nə qədər realdır?
Globalinfo.az-a danışan politoloq Rüstəm Tağızadə deyib ki, Azərbaycanın Rusiyada sülh sazişinin imzalanmasını qəbul etməsi əsas regional güclə münasibətlərin saxlanması və idarə olunmasına praqmatik yanaşmadan xəbər verir:
“Rusiya tarixən Cənubi Qafqazda mühüm oyunçu olub. Rəsmi Moskvanın münaqişədə uzunmüddətli iştirakını və 2020-ci ildə atəşkəsdə vasitəçilik rolunu nəzərə alsaq, Rusiyada sazişin imzalanması mümkündür. Rusiyanın regionda hərbi mövcudluğu və həm Ermənistan, həm də Azərbaycanla tarixi əlaqələri onu bu cür danışıqlar üçün praktiki məkana çevirir. Lakin Qərb Rusiyanın Cənubi Qafqazda təsirini məhdudlaşdırmaqda maraqlıdır və sülh prosesinin beynəlxalq, ola bilsin ki, Qərbin himayəsi altında aparılmasına üstünlük verə bilər”.
Ekspert deyib ki, Qərbin himayəsi altında saziş daha geniş beynəlxalq təminatlara uyğun çərçivə təklif edə bilər:
“Qərb güclərinin cəlb edilməsi sazişin davamlılığını artırar, iqtisadi və inkişaf yardımı gətirər. Rusiyanın himayəsi altında ola bilsin ki, Çinin dəstəyi ilə bağlanan sülh sazişi Moskvanın hərbi mövcudluğu və tarixi roluna görə regionda daha təsirli ola bilər. Ancaq əsas problemləri həll etməsə və ya uzlaşma və inkişafdan daha çox güc balansına əsaslansa, uzunmüddətli perspektivdə daha kövrək hesab edilə bilər.
Paşinyanın bu yaxınlarda Rusiyadan uzaqlaşması Moskvada sülh sazişinin imzalanması ehtimalını çətinləşdirir. Onun hökumətinin Qərbə meyl etməsi və Rusiyanın Ermənistanın təhlükəsizliyindəki rolunu tənqid etməsi Moskvanın vasitəçiliyi ilə əldə edilmiş razılaşmaya qarşı müqavimətə səbəb ola bilər. Lakin Ermənistanın Rusiya təhlükəsizliyindən asılılığı, xüsusən də onun zəif mövqeyi nəzərə alınmaqla, Paşinyanı güzəştə getməyə vadar edə bilər.
Politoloq qeyd edib ki, Paşinyanın anti-Rusiya mövqeyi əhəmiyyətli maneə yaratsa da, Moskvanın vasitəçiliyi ilə razılaşmanın mümkünlüyünü tamamilə istisna etmir:
“Çox şey daxili siyasi qüvvələrin təzyiqlərinin balansından, yerdəki hərbi reallıqlardan və Qərb dövlətlərinin Rusiyadan uzaqlaşmasında Ermənistanı dəstəkləməyə nə dərəcədə hazır olmasından asılıdır. Rusiyada sülh sazişinin imzalanması mümkündür. Bununla belə, Qərb belə bir inkişafa narahatlıqla baxa bilər ki, bu da potensial olaraq beynəlxalq aktorları daha geniş şəkildə cəlb etmək üçün diplomatik səylərin artmasına səbəb olar. Qərbin və ya Rusiya, Çinin dəstəklədiyi sülh prosesi arasında seçim razılaşmanın etibarlılığına və davamlılığına təsir edəcək. Paşinyanın anti-Rusiya mövqeyi kontekstində Moskvanın imzaladığı sazişin reallaşması regional və beynəlxalq dinamikanın necə inkişaf etməsindən asılı olaraq çətin görünsə də, qeyri-mümkün deyil. Düşünürəm ki, Azərbaycan situativ siyasət yürüdəcək. Siyasi proseslərdən asılı olaraq qərar veriləcək”.
Turan Rzayev
Globalinfo.az
